Ontwikkel een groei-mindset!

In mijn praktijk ontmoet ik mensen die even vastlopen in het leven. Vaak hebben ze dat gevoel in hun hoofd én in hun lijf. Het hoofd draait eindeloos rondjes zonder dat ze echt verder komen, in hun lijf ervaren ze veel spanning en onrust. Ik werk met ze op beide gebieden.

normatief denken

Ik zie vaak dat de onrust in het hoofd ontstaat doordat ze zichzelf en de wereld om hen heen benaderen vanuit vrij strikte normen. Ze hebben een duidelijk idee over goed en fout, mooi en lelijk, winst en verlies, succes en mislukking. Alles in hun leven wordt aan deze normen afgemeten. Maar deze normatieve manier van denken helpt ze niet (meer) om zich verder te ontwikkelen, ze stagneren er zelfs door. Ik help ze dan om stappen te zetten, waardoor ze milder naar zichzelf en hun omgeving kunnen kijken.

Vaak noem ik dan ook het onderzoek van Carol Dweck, een Amerikaanse psychologe die al lang geleden op mijn pad kwam. Haar beroemde onderzoek over motivatie en groeimentaliteit is mij altijd bij gebleven, omdat haar benadering zoveel ruimte geeft om te mogen blijven leren en ontwikkelen.

twee type mindsets (Carol Dweck)

Dweck deed onderzoek naar prestaties en succes. Ze ontdekte dat, naast onze vaardigheden en talenten, vooral onze mindset en denkstijl een belangrijke rol speelt bij het realiseren van succes en het ervaren van geluk. Daarbij maakte ze een onderscheid tussen twee verschillende mindsets; de statische mindset én de dynamisch-mindset, ook wel de groei-mindset genoemd.

De beide mindsets gaan heel verschillend om met uitdagingen, obstakels, inspanning, kritiek en succes van anderen. Dit beschrijft ze onder andere in haar boek Mindset.

statische mindset

Iemand met een statische mindset heeft de neiging om normatief te denken; iets is goed of fout/slecht, mooi of lelijk, af of onaf, succesvol of mislukt. Talenten, vaardigheden en intelligentie staan ‘vast’ en daarmee ook de potentie. Iemand met een statische mindset wil graag slim overkomen en vermijdt uitdagingen, omdat je dan fouten kunt maken. Het draait om succes hebben, slim overkomen, geaccepteerd worden en gevoel een winnaar te zijn. Ze hebben graag controle en hun grote angst is om te falen, mislukken, dom over te komen of afgewezen te worden. Het gedrag bij tegenslag en feedback is vaak defensief. Kritiek is een bedreiging, evenals het succes van anderen. Daardoor zit er een limiet aan het resultaat dat ze kunnen bereiken, omdat de mindset niet is gericht op ontwikkeling.

Mensen met deze mindset zijn vaak erg gericht op het vaststellen van een doel, een concreet eindresultaat. Een project of opdracht is pas geslaagd wanneer de taak succesvol is afgerond. Het proces, de manier waarop het resultaat wordt bereikt, is ondergeschikt aan het resultaat.

Wanneer het eindresultaat niet wordt bereikt binnen de tijd, op het niveau of op de manier die iemand vooraf had bedacht, leidt dat vaak tot teleurstelling, frustratie en een gevoel van mislukking. ‘Ik ben niet goed genoeg’, ‘Ik kan dit niet’, ‘Ik ben een sukkel.’ Het ‘mislukken’ van de taak wordt vaak gekoppeld aan het ego van het individu. Daardoor is het bij ‘mislukking’ vaak lastig om de motivatie op te brengen om het opnieuw te proberen. Het heeft geen zin, daarbij is er weer een risico op ‘falen’ en dat zou ertoe kunnen leiden dat ze worden gezien als verliezer of dom. Daardoor zit er al vrij snel een limiet aan datgene dat iemand met een statische mindset kan bereiken.

groei-mindset

Tegenover de statische mindset staat de dynamische mindset, ook wel de groei-miniset genoemd. Iemand met een groei-mindset heeft een totaal andere benadering van het bereiken van het doel. Het eindresultaat is niet onbelangrijk, maar er is veel meer aandacht voor het proces, de manier waarop een resultaat wordt bereikt. De basisovertuiging is dat je talenten, vaardigen en intelligentie kunt ontwikkelen door er moeite voor te doen. Het gaat er niet om dat iedereen gelijke capaciteiten heeft, maar wél dat de volledige potentie van iemand onbekend is en het dus ook niet te voorspellen is wat iemand na jarenlang werken en oefenen kan bereiken.

Moeite doen staat niet per se gelijk aan hard werken, wel aan aandacht hebben voor het leerproces en het leerpotentieel van hemzelf en van anderen. Dit proces kent zijn eigen vorm en tempo. Deze ‘lerende houding’ vraagt overgave aan het leerproces en leidt er ook toe dat ze zich niet laten ontmoedigen door uitdagingen en tegenslagen. Uitdagingen en tegenslagen worden juist aangegrepen om vaardigheden te ontwikkelen en ergens beter in te worden. Zo biedt alles in het leven een leermoment en mogelijkheid om te groeien. Inspanning leidt tot meesterschap. Kritiek en feedback zijn bedoeld om van te leren en het succes van anderen wordt gezien als inspirerend.

De groei-mindset geeft de ruimte om flexibel om te gaan met situaties en eindeloos door te ontwikkelen, waardoor iemand een steeds hoger niveau kan bereiken. In deze mindset is er eigenlijk geen sprake van ‘mislukking’, maar het resultaat kan natuurlijk wel anders zijn dan vooraf gehoopt. In dat geval zijn ze veel milder naar zichzelf; ‘Ik kan dit nog niet’ (en ik kan / mag dus nog iets leren). Gevolg is dat ze de volgende keer proberen om beter of anders te leren.

kiezen voor een mindset

Mindsets kunnen we dus ontwikkelen. Wanneer jij merkt dat je ergens in jouw leven een statische mindset hebt ontwikkeld, kun je jezelf dus oefenen om een groei-mindset te realiseren. Dat vraagt geen medische ingreep, maar wel bewustwording van je neigingen en je conditioneringen. Zo ontstaat de ruimte om te kunnen kiezen voor een mindset en onszelf er in te oefenen. Aangevuld met nieuwsgierigheid kunnen we leren onze neiging of conditionering aan te passen.

Zodra je merkt dat de statische mindset de boventoon voert, kun je jezelf ‘aanpakken’ en kiezen voor de ingang die beter past bij de groei-mindset. Om anders te denken of te reageren. In het verlengde daarvan, kunnen we ook nog kiezen op welke manier we anderen (onze kinderen, vrienden, collega’s) én onszelf willen stimuleren.

verandering van denken

Natuurlijk kost dit proces tijd, zoals elke verandering tijd kost. Oude patronen en overtuigingen zijn niet zomaar weg, maar wanneer je een groei-mindset ontwikkelt zul je merken dat je steeds meer leert waarnemen wat er is en minder geneigd bent om direct een oordeel te vormen.

En dan verandert heel geleidelijk jouw denken; naast de oude overtuigingen en patronen ontstaan er nieuwe routes in jouw hoofd, in jouw lijf en in jouw gedrag. Je raakt minder snel ontmoedigt bij tegenslag en uitdagingen en je leert om kritiek juist te zien als kansen op ontwikkeling; je leert om moeite te blijven doen, ook als het lastig is, en te mogen leren van dingen die nog niet goed gaan. En dat geeft veel leef -en ademruimte.

contact

Zit jij vast in jouw denken of in jouw lijf? Ik help je graag om een stap te maken naar meer ruimte en vrijheid.

Neem gerust eens contact op voor een kennismaking of kijk bij het aanbod voor de mogelijkheden.